Kiz isteme
Kız İsteme Geleneği
Bilindiği gibi insan yaşamının üç önemli geçiş dönemi vardır. Bunlar sırasıyla doğum, evlenme ve ölümdür. İşte bu geçiş dönemlerine kümelenen gelenek ve görenekler, o bölgenin kültürel değerlerinin büyük bir bölümünü oluşturur. Evlilik bu dönemlerden bir tanesidir.
Evlenme çağına gelen gençler, eşlerini eskiden olduğu gibi anne ve babasının isteğiyle veya kendi istekleri ile seçmektedirler. Genç erkek yaşantısını birleştireceği kızı bulduktan sonra durumu ailesi seçmemişse doğrudan doğruya annesine veya arkadaşları vasıtasıyla annesine bildirir. Annesi de çocuğun bu isteğini kocasına bildirir. Erkeğin ailesi çocuklarının bu isteğini olumlu karşılarsa, kız tarafı üzerinde etkili olabilecek birkaç kişi ile birlikte kızı istemeye giderler. Erkeğin ailesi kızı tanımıyorsa kız tarafını tanıyan bir kimse ile kimi zaman haber verilerek, kimi zamanda haber verilmeden kız görmeye gidilir. Kız beğenilirse başka bir gün yakın akrabalardan birkaç kişi kızı istemeye giderler. Kız ailesi durumu zaten anlar. Fakat yine de dünürcüleri beklerler. Dünürcüler de “Allah’ın emri Peygamberin kavliyle kızınızı oğlumuza istemeye, hısım-akraba olmaya geldik” sözleriyle tekliflerini yaparlar. Kızın ailesi, kızlarını vermek isterse ‘Aramızda bir danışalım” derler ve dünürcülere ikramda bulunurlar. Eğer kızın gönlü varsa çayı veya kahveyi bizzat kızın kendisi ikram eder, yoksa annesine veya kız kardeşlerinden birisine yaptırır. Ayrıca, kızın gönlü var ise damat adayına “Bir daha içer misin” diye sorar. Başka bir gün aynı dünürcüler yine kız evine giderler. Tekliflerini tekrar ederler. Teklifleri kabul edilirse, en kısa zamanda söz kesilir. Söz kesmede kıza alınacak eşyalar liste halinde dünürcülere verilir. Söz kesilince “Şirinlik” denilen ağız tadı (lokum veya tatlı) yenir. Buna yöremizde “Tatlısını Yemek” denir. Orada bulunanların huzurunda istek listesi “Yedi Hacet” okunur.
“Yedi Hacet” yeni evlenenleri bilhassa erkek tarafını gerçekten mali yönden büyük sıkıntıya sokar. Mobilya takımı, tuvalet takımı, misafir odası takımı, mont, gelinlik, çay - kahve takımı, sandık ve ziynet eşyası (bilezik, küpe, tokalı, beşi birlik) vb. gibi...
Nişan
Söz kesildiği gün nişanın ne zaman yapılacağı tespit edilir. 0 tarihte etrafa haber salınır. Haberci ev ev dolaşarak, komşuları akrabaları davet eder.
Belirlenen tarihte davet edilen kimseler nişan için toplanır. Oğlan evi tarafından getirilen tatlı yenir. Tatlıdan sonra dua edilir. Dua bittikten sonra kadınlar kendi aralarında eğlenirler, erkekler sohbet ederler. Eğlence bittikten sonra kıza nişan takısı takılır. Oğlan, evinin kız için aldığı nişan hediyeleri getirilir ve gösterilir. Oğlan evinin kız için aldığı nişan hediyeleri şunlardır: Elbiselik, palto, mendil, çorap, iç çamaşırı, terlik ve ayakkabı ve çeşitli ziynet eşyalarıdır. Kız evi de karşılık olarak oğlan evine hediyeler alır.
Nişandan sona gidip - gelmeler iki taraf ailesinin anlayışına bağlıdır. Bazı aileler özellikle kırsal kesimlerde nişanlıları görüştürmezler. Şehir merkezinde ise durum tersinedir. Yeni nişanlıların birbirlerini tanımaları ve kaynaşmaları için birbirlerini görmelerine izin verilir. Oğlan, kız evine ziyarete gittiği zaman hediyesiz gitmez. Bu sıralarda düğünün tarihi belirlenir. Her iki aile için uygun olan bir tarih belirlenir. Kozan ve çevresinde nişanlar genellikle ilkbahar ile sonbahar arasında yapılır. Özellikle buğday hasat zamanından sonra Pazar ve Perşembe günleri yapılır.
Çeyiz
Kozan çevresinde genç kız on, on iki yaşında çeyizini dizmeye başlar. Her genç kızın bir çeyiz sandığı ve bohçasının bulunması adettir. Çeyiz işlenmeye başlanınca ilk önce bir bohça işlerler. Çeyize bununla başlanırsa kızın çeyizinin çok olacağına inanılır. Çeyiz gelin getirilme den bir veya iki gün önce oğlan evine getirilir, eşyalar yerleştirilir. Çeyiz getirme genellikle kamyonla yapılır. Halılar kamyonun kenarlarından sarkıtılır. Davulcular diğer çalgıcılarla kamyona biner; davul çalınır.
Bir kişi bayrağı eline alır ve elinden hiç indirmez. Şehrin içerisinde bir müddet davul zurna ile çeyiz dolaştırıldıktan sonra oğlan evine getirilir. Oğlan evi misafir odasını hazırlar. Kız giyimi ile ilgili eşyaların, elbiselerin kararlaştırılması ve alınması işi düğüne yakın bir zamanda yapılır. Kız ve erkek evinden birkaç kişinin katıldığı bu alışverişe genellikle kızın da iştirak ettiği görülür. Bu kesime halk arasında “Çeyiz Kesimi” denir. Masraflar erkek tarafına aittir. Erkek evi ayrıca çeyiz kesiminden sonra alışveriş sırasında orada bulunanların hepsini yemeğe davet eder.
Gelinin yüzü ve kıyafeti köylerde sadedir. Gelinin yüzüne bir tül örtülür ve başına gelinlik tacı konulur. Yüzüne kırmızı duvak örtülür. “Gelin Göçürmek” dağ köylerinde yakın tarihe kadar, çeyizi ile birlikte at ile yapılırdı. Fakat bu adet yerini, yavaş yavaş arabaya bırakmıştır. Düğünden birkaç gün önce gelinin çeyizi oğlan evine merasimle getirilir. Düğünden sonra ise gelinin çeyizi serilir, oğlan evi tarafından görülür. Buna “Çeyiz Serme” veya “Çeyiz Görme” denilir.
